LİSE 1 COĞRAFYA ETKİNLİK ÇALIŞMASI SAYFA (4)Aşağıdaki doğal unsurların insan hayatına etkilerinin neler olduğunu günlük yaşantınızdan ve farklı kaynaklardan faydalanarak açıklayınız.SICAKLIK: Canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için normal bir sıcaklık gerekir.Canlılar çok yüksek ve çok düşük sıcaklıkların olduğu yerlerde yaşamakda zorlanır.Canlılara uygun koşulların ortaya çıkması ve bu koşulların devamlılığında sıcaklık şartları direk etkilidir. Aşırı sıcak ve soğuk insan hayatını olumsuz etkiler. Giyim sağlık,tarım, hayvancılık, turizm, ulaşım, ticaret gibi ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiler. YAĞMUR: Yağmur su döngüsünün önemli bir parçasıdır.Canlıların hayatının devamı için suya ihtiyaç duyarlar ve bu suyun kaynaklarından bir tanesi de buharlaşan nemin yağmur olarak yüzeye dönmesidir.Bitkiler,hayvanlar için tüm canlılar için son derece önemlidir.Aşırı yağmurlar olumsuz etkiler doğurabilir.Seller,heyelan, turizmi olumsuz etkileyebilir. KAR:Sıcaklık koşullarının belirlenmesinde etkili olabilir.Özellikle kuru ve soğuk geçen kış günlerinde kar yağması havayı yumuşatır.Bu olay bir çok bitkinin aşırı dondan etkilenmesini engeller.Bahar dönemlerimde ani kar erimeleri olumsuzluklara yol açabilir (sel).Yine bu kar erimeleri önemli bir su kaynağıdır.Kışın kar yağışları bitkiler için koruyucu bir etki yaparar. Giyim tarzımızı ve sağlığımızı etkiler. Tarım için önemlidir. Tarım ürünleri soğuğa karşı koruduğu gibi toprak nemimin artmasına ve yeraltı suyunun zenginleşmesine katkı sağlar. Deniz turizmine olumsuz etki yaparken kış turizmine (kayak) imkân sağlar.DENİZ DALGALARI:Kıyı bölgelerdeki biyoçeşitlilikte etkili olabilir.Kasırga ya açık bölgelerde şiddetli fırtınalarla çok yıkıcı etkileri olur. Aşırı dalgalar deniz turizmini ve deniz yolu taşımacığını olumsuz etkiler. Tsunami bir doğal afettir. Kıyılarda çeşitli aşınma ve biriktirme şekilleri oluşumunu sağlar. Balıkçılığı da etkiler.Son dönemlerde dalga enerjisi üzerine ciddi çalışmalar yapılmaktadır.RÜZGÂR:Bitkilerin yayılmasında tozlaşmasın da son derece önemlidir.Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler.Havayı temizletici özelliği vardır.Deniz turizmi için olumsuzluktur.Çok şiddetli rüzgârlar(Fırtına) doğal afetlere neden olabilir. Bazı yerlerde rüzgâr santralleri ile enerji üretilir. Ayrıca geçmiş asırlarda ve günümüzde de taşımacılıkta rüzgâr gücünden faydalanılmaktadır.Bir bölgedeki hava kütlelerinin taşıyıcı gücü rüzgarlardır.TOPRAK:Canlıların önemli yaşam alanlarından biridir.Milyonlarca canlıya barınma imkânı sağladığı gibi tarımın üzerinde yapıldığı alan olması sayesinde her türlü besinin de ana kaynağıdır.İnsanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için ihtiyaçları olan besin maddelerinin en önemli yetişme alanıdır.Seramik çanak çömlek vb kullanım alanları vardır.En önemli sorunu toprakların kirletilmesi ve erezyondur.Ayrıca toprağın verim gücü topraktan faydalanmayı etkilemektedir.Özelliklerine göre faydalanma yoğunlukları da değişir.Verimli alanlarda nüfus daha yoğun verim azaldıkça nüfus ve yerleşme sayısı azalmaktadır.KAYAÇLAR:Yer kabuğunun ana malzemesidir. Ayrışarak toprak malzemesi olur.Tüm canlı hayatın beslenmesi ve barınması için gerekli ana malzemedir.Hayatımızın her anında olan bir unsurdur.Özellikle yapı malzemesi olarak kullanılır.Ayrıca süs eşyası yapımında, enerji kaynağı olarak da kullanılır.Birçok sanayi dalının ham maddesidir. Bünyelerindeki birçok element veya mineraller değerli madenleri oluşturmaktadır. BİTKİLER:İnsanların ve canlıların en önemli besin kaynağıdır.Dünya fotosentez dengesinde çok önemlidir.Besin zincirinin en önemli halkasıdır.Dünyada bir çok kullanım alanları vardır,kozmetik ilaç sanayi ev eşyaları vb . İklim ve toprak özelliklerine göre yetişen bitki örtüsü, insanların faaliyetlerini değişik şekilde etkiler.Ormanların yakının*da bulunan insanlar, ormanların çeşitli doğal güzellikleri yanında ke*restesinden de yararlanır.Orman ürünlerine dayalı çeşitli sanayi faaliyetlerinde bulunurlar. Buna karşılık bozkırlarda yaşayan in*sanlar, ancak buraları mera olarak değerlendirebilir.HAYVANLAR:Ekosistem içerisinde önemli bir elemandır.İnsanlar için önemli bir besin kaynağıdır.Doğada mevcut dengenin önemli bir halkasıdır.Bişr çok bölgede önemli bir ekonomik faaliyettir. Doğal dengenin önemli unsurlarından biridir. Besin ve şifa kaynağıdır. Evcil hayvanlar sayesinde insanlar için büyük bir nimettirAvcılık açısından da önemlidir.NEM:Biyoceşitliliğin yoğun olduğu bölgeler nemli ve sıcak alanlardır.Doğada canlıların uygun koşullar bulabileceği bir alan yaratır.Yağışı ve sıcaklığı etkiler. Bunların etkilediklerine de dolaylı da olsa etki eder. Nemin ve yağışın bol olduğu alanlar bitki örtülerinin gür ve sık olduğu, ılıman iklim şartlarının yaşandığı alanlardır.Nemin az olduğu alanlar kuraklık şartlarının arttığı ve ekonomik faaliyetlerin çeşidinin az olduğu alanlardır. DAĞ:Yükselti ,iklim ve ekonomik özelliklerine göre tercih edilebilen alanlar olabilir.Genelde yerleşme için elverişsiz nüfusun seyrek olduğu yerlerdir.Yükselti değerlerine göre kışın kar yağışları ve buzullaşma görülebilir.Buda önemli bir tatlı su kaynağı oluşturur.Dağlar yüksek ve engebeli yapısıyla tarıma elverişli arazilerin az olduğu, gerek eğimli ve sarp yer şekilleri gerekse aşırı kar yağışları ile ulaşımın zor olduğu, geçim kaynaklarının az olması nedeni ile de nüfus ve yerleşmelerin seyrek olduğu alanlardır.AKARSU:İnsanlar için önemli bir su kaynağıdır.Ekonomik faaliyetlerimize direk etki yapar,önemli bir enerji üretim alnları ,tarımda sulama merkezleridir. Tarım, sulama, balıkçılık, turizm (rafting, piknik),yüzmek, serinlemek, enerji üretimi ve daha pek çok alanda insanlığa imkan sağlar. MAĞARA:İnsanlar için geçmiş dönemde önemli bir sığınma alanıdır.Günümüz koşullarında daha çok turizm ve doğal güzellik ve şifa merkezi olarak kullanılabilir OVA:Önemli bir yerleşme alanlarıdır. Düz alanlardır.Ekonomik faaliyetlere ,ulaşıma yerleşmeye elverişli yapısı ovaları cazip kılar en önemli özellikleri verimli topraklarla kaplı olmasıdır. LİSE 1. SINIF SAYFA 16 ve 20 ETKİNLİK ÇALIŞMASIKitabınızda verilen haritaların basım kalitesi çok yüksek değil sevgili öğrenciler ,haritaların alt kısımlarındaki lejant bölümleri yeteri kadar sağlıklı okunmamakla beraber sorulara cevap vermeye çalışalım.1-Trabzon il ve İlçeleri için 2 numaralı harita uygundur.2-Trabzon ilinin akarsu havzaları için 4 numaralı harita uygundur.3-Ulaşım yolları ve çeşitleri için 6 numaralı harita uygundur.4-Bitki örtüsü ve çeşitliliği 3 numaralı harita uygundur.5-2-5-ve 6 numaralı haritalarda zaman içerisinde değişmeler olabilir.6-4 ve 5 numaralı haritalardan faydalanarak hazırlanabilir.Sayfa - 20 – Etkinlik – Ortadaki haritayı seçer. Çünkü bu haritada ölçek vardır. Yön oku ve renklerin ne anlama geldiğini gösteren açıklama bölümü (lejant) bulunur. Diğer haritalarda bu üç unsur bir arada yer almamıştır. Sayfa 20 etkinlik 2 de b ve d için ölçek b :1/2 d:1/4 c ve d için ölçek küsürlü çıkar...Sayfa -22 - etkinlik çalışmasıİFADELERBir Türkiye fiziki harita için ölçek aşağıdaki gibi iseBir Türkiye fiziki haritasının ölçeği değiştikçe1/25.0001/100.000Ayrıntıyı gösterme gücüFazladırAzdırdeğişirHata payıAzFazladeğişirGerçek alanAynıAynıdeğişmezÖlçeğin paydasıküçükbüyükdeğişirYükselti değerleriAynıAynıdeğişmezEnlem ve boylam dereceleriAynıAynıdeğişmezKağıt üzerinde kapladığı alanFazlaAzdırdeğişirSAYFA 25 ETKİNLİK ÇALIŞMASI Yerel saat problemleri…SORU-1- B noktası O º boylamı yani başlangıç meridyeni üstü, D noktası 75 º Doğu boylamındadır. Aralarındaki zaman farkı ne kadardır?Çözüm: 75 º x 4’ = 300’ = 5 saattir.SORU-2-B noktasında ( O º) yerel saat 12: 40 iken A(30 º Batı) ve C ( 45 º Doğu) noktalarında yerel saat kaçtır?A- 30 º - 0 º = 30 º meridyen farkı, 30 º x 4’ = 120’ = 2 saat zaman farkı, Batıda yerel saat geridir. 12.40 -2.00 = 10. 40 yerel saat A noktasında 10.40B- 45 º- 0 º = 45 º boylam farkı, 45 º x 4’ = 180 ‘ = 3 sat zaman farkı, doğuda yerel saat ileri olduğundan, 12. 40+ 3.00= 15.40 Yerel saat C noktasında 15.40 tır.SORU-3- C Noktasında( 45 º doğu boylamında) yerel saat 17.40 iken, D noktası ( 75 º doğu) ve E ( 75 º doğu) noktalarında yerel sat kaçtır.A- 75 º - 45 º = 30 º boylam farkı, 30 º x 4’ = 120’ = 2 saat zaman farkı, doğuda yerel saat sürekli ileridir. 17.40 + 2.00 = 19.40 tır.B- D ve E noktaları aynı boylam üzerindedir. Aynı boylam üzerindeki tüm noktaların yerel saatleri aynıdır.( 19.40) Bir alttaki etkinlik çalışmasını atlas yardımıyla verilen yerlerin boylam derecelerine göre ve doğuda batıda olmasına göre yapabilirsiniz…SAYFA 28 İZOHİPSLER ETKİNLİK ÇALIŞMASIKitabınızda verilen yerleri soldan aşağı doğru sırayla yerleştirebilirsiniz.1 numaralı yer verilmiş hemen alt tarafı Karacaören bölgesi (2)hemen alt taraf Aktepe(3)alt tarafta deniz kenarı (4)sağ üst tepeltepe(5)alt tarafta yenice yakınları(6)Elmalı Göltepe arasındaki mavi yer (7)en alttaki deniz kenarında izohipslerin genişlediği yer (8) numaralı yer olarak verilmiştir.SAYFA 30 ETKİNLİK ÇALIŞMASIVerilen şekillerin eşleştirilmesi:1 numaralı yer (a) Boyun2 numaralı yer (d) tepe3 numaralı yer (b) vadi4 numaralı yer (c) gölKitabınızdaki haritadan faydalanarak aşağıdaki soruları cevaplandırınız.SORU-1- Bir kağıt parçasına kitabınızda sayfa 21 deki gibi ölçeceğiniz yerler arasını işaretleyiniz ve kitabınızdaki haritada verilen ölçek ile karşılaştırarak arasındaki uzaklığı hesaplayabilirsiniz.Yaklaşık olarak Zonguldak İstanbul arası 225 km çıkar…SORU-2-Çorum’da yerel saat 16.15 iken İzmit’te kaç olur.Çorum 35 DM İzmit 30 DM yer alır.Bu bilgi kitabınızdaki haritadan elde edilmiştir.Aralarındaki meridyen farkı 35-30 : 5 meridyendir.Her meridyen arası 4’ olduğundan zaman farkı 5x4: 20 dk zaman farkı vardır.İzmit daha batıda olduğu için saat daha geridir.16.15-20dk : 15:55 olur…SORU-3-Güneş doğuda erken doğduğu için tepe noktasına ulaşmasıda batıdaki noktalara oranla daha önce gerçekleşir.Bu bilgiden yola çıkarak cevap 36 DM olur.SORU4- Aşağıda verilen koordinatlar üzerinde yer alan yerleşim birimlerini bulunuz.41 Kuzey 29 Doğu : Yalova 40 Kuzey 33 Doğu :Ankara40 Kuzey 31 Doğu :Eskişehir 42 Kuzey 35Doğu :Sinop41 Kuzey 32 Doğu :Bolu 41Kuzey 31 Doğu üzceSORU-5-Yalova,Tekirdağ,Bolu,Bartın,Samsun yerleşim birimlerinin coğrafi koordinatlarını haritadan faydalanarak defterinize yazınız.?YALOVA: 41 Kuzey 29 Doğu TEKİRDAĞ:41 Kuzey 27 DoğuBARTIN :Yaklaşık 41,5 Kuzey 32,5 Doğu BOLU :41 Kuzey 32 DoğuSAMSUN: 41 Kuzey 36 DoğuAşağıdaki soruları cevaplayınız?SORU-1-Bir ülkenin renklendirme yöntemiyle çizilen haritasına bakıldığında ,haritada kahverengi ve tonlarının olmadığı görülmüştür .Bu ülkenin yüzey şekilleri ile ilgili neler söylersiniz.Bu ülke haritasında kahverengi tonlarının az olması bu ülkenin yüksek olmadığını yerşekilleri bakımından sade bir yapıya sahip olduğunu gösterir.SORU-2-Tarama yöntemi ile çizilmiş olan bir haritada kıs ,kalın ve sık çizgilerin çok yer tutması harita ile ilgili nasıl bir bilgi verir.Bu yerin eğiminin fazla olduğu yükseltinin fazla olduğu bir yeri gösterir.Dağlık bir yapıda olduğunu gösterir.SORU-3-Ekvator bölgesi hangi projeksiyon ile çizilirse yerşekilleri daha az hata ile düzlem üzerine aktarılır.Ekvator çevresi Silindir projeksiyon ile çizildiğinde bozulmalar daha az olur kutba gidildikçe bozulmalar artar.SORU-4- 34 doğu meridyeninde yerel saat 12:10 iken 25 batı meridyeninde kaç olur.34 doğ meridyeni ile 25 batı meridyeni arasındaki fark bulunur.Verilen yerler başlangıç meridyeninin doğusunda ve batısında olduğu için aralarındaki farkı bulmak için verilen noktaların meridyen değerleri toplanır.34+25 : 59 meridyen eder.Her meridyen arası 4 dk olduğu için 59x4: 236 dk zaman farkına ulaşılır.Bu farkı da saate çevirmek için 236/60 : 3 saat 56 dk fark çıkar.Doğuda saat daha ileri olduğu için 25 batıda saat 12:10 -03:56 Cevap: 08:14 olur… SORU-5-İzohips yöntemiyle çizilen haritalardan faydalanılarak hangi işlemler yapılabilir.İzohips yöntemiyle çizilen haritalardan faydalanarak herhangi bir yerin yerşekilleri hakkında yorum yapılabilir.Profil çıkartılabilir.Yükselti farkı hesaplanabilir,Eğim hesaplanabilir,SORU-6-Yandaki izohips haritasında bir yerleşim yeri kurmak istense nereleri seçerdiniz.Neden?Kitabınız daki haritada yerleşim yeri olarak akarsu vadisi boyunca akarsuyun denize döküldüğü alanları seçerdim.Buralar su kaynakları bakımından elverişli verimli topraların bulunduğu yerleşmeye elverişli alanlardır.SORU-7-Haritada hangi yerşekilleri gözükmektedir.Tepe,akarsu vadisi,sırt,yamaç,delta bulunmaktadır.SORU-8- Haritada yer alan en yüksek nokta kaç metredir.İzohips eğrileri sayılarak izohips aralıklarının 100 m olduğu görülür en yüksek nokta 1100 m dir.Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına D yanlış olanların yanına Y yazınız.1-D 2-Y 3-D 4-D 5-D 6-Y 7-D 8-DAşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.1-Eğimin fazla olduğu dik yamaçlardır.2-İzohips ve renklendirme 3-Dünyanın yuvarlak olması4-15 D 240/4 :60 meridyen daha doğuya gidilirse 15 D olur.5-Ayrıntı6-O metreyi7-Eğim8-Nokta9-Yüksek10-Kabartma YöntemiAşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz?1- e 2-d 3-e 4-e şıkkıAşağıdaki tabloda verilen ifadelerin hangi olayın sonucunda meydana geldiğini karşısındaki kutucuklara işaretleyiniz.
2024 Tüm hakları saklıdır. /İletişim:sorucam@gmail.com