9.Sınıf Edebiyat Şiirde Uyak (Kafiye) ve Redif ,Uyak Çeşitleri ,Uyak Düzeni(Şeması) ve Çeşitleri


REKLAMLAR




Ekleyen: soruca | Okunma Sayısı: 4577

Uyak (Kafiye) ve Redif: 

Uyak: Dize sonlarında bulunan ve görevleri farklı olan ses veya ek benzerlikleridir.

Redif: Mısra sonlarında bulunan aynı görevdeki ses, ek ve kelime tekrarlarıdır. 

Her yalana kanmışımkafiye:’’an’’

Her söze inanmışım      redif: ‘’mışım’’

Ben artık sevgiden de

Bıkmışım, usanmışım 

 

Uyak Çeşitleri 

a)Yarım Uyak:Sadece bir ünsüzün benzeşmesiyle oluşan kafiyeye yarım uyak denir. 

Ecel büke belimizi

Söyletmeye dilimizi

Hasta iken halimizi

Soranlara selam olsun

 

b)Tam Uyak:Biri ünlü biri ünsüz olmak üzere iki sesin benzerliğiyle oluşan uyağa tam uyak denir. 

Ben gideyim yol gitsin,ben gideyim yol gitsin

İki yanımdan aksın bir sel gibi fenerler

Tak,tak ayak sesimi aç köpekler işitsin

Yolumda bir tak olsun zulmetten taş kemerler

 

c)Zengin Uyak: En az üç sesin benzerliğiyle oluşan uyağa zengin uyak denir.

Bir idamlık Ali vardı,asıl

Kaydını düştüler,mühür basıl

Geçti gitti, birkaç günlük fasıldı.

 

d)Cinaslı Uyak:Aynı seslerden oluşan ;fakat farklı anlamları karşılayan kelimelerle yapılan uyağa cinaslı uyak denir. Cinas bir kelimenin tekrarı değildir. Aynı kelimenin aynı anlamla tekrar etmesine redif denir. 

Ör: ‘’Kalem böyle çalınmıştır yazıma 

        Yazım kışa uymaz  kışım yazıma’’ 

Bu beyitteki ‘’yazıma’’ sözcüklerinin yazımı aynıdır; ancak birinci dizede kaderime anlamında ikinci dizede ise yaz mevsimi anlamında kullanıldığından  cinaslı uyaktır. 

NOT:Yazımları ve anlamları aynı olan iki sözcük redif;yazımları  aynı ancak anlamları farklı olan iki sözcük cinaslı kafiye oluşturur. 

NOT: Uzun okunan ünlüler iki ses değerinde kabul edilir. 

Uyak Düzeni(Şeması) ve Çeşitleri 

Şiirler uyaklanış bakımından üçe ayrılır. 

a) Düz uyak:Uyaklı kelimeler aaxa veya aaab şeklinde sıralanmışsa buna düz uyak denir. 

Hiç anılmaz olmuş atalar adı                                    

Beşikte bırakmış ana evladı                                      

Kırılmış yetimin kolu kanadı                                    

Zulüm pençesinden aman kalmamış 

b) Çaprazuyak:Uyaklı kelimeler abab şeklinde sıralanmışsa buna çapraz uyak denir. 

Sokaktayım kimsesiz bir sokak ortasında                 

Yürüyorum arkama bakmadan yürüyorum            

Yolumun karanlığa saplanan noktasında                  

Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum

Necip Fazıl Kısakürek  

c) Sarma uyak: Uyaklı kelimeler abba şeklinde sıralanmışsa buna çapraz uyak denir. 

En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü                             

Titrek elleriyle gererken yayı                                     

Her yandan bir merak sardı alayı                               

Ok uçtu,hedefin kalbine düştü 

d) Mani tipi uyak: Mani tipindeki şiirlerde kullanılan uyak türüdür. aaxa şeklinde uyaklanır.Tek dörtlük için geçerlidir. 

Dağlarda kar kalmadı

Gözlerde fer kalmadı

Daha yazacak idim

Kağıtta yer kalmadı


REKLAMLAR


Sitemiz, hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan yer sağlayıcı olarak hizmet vermektedir. İlgili yasaya göre, site yönetiminin hukuka aykırı içerikleri kontrol etme yükümlülüğü yoktur. Bu nedenle, sitemiz uyar ve kaldır prensibini benimsemiştir. Telif hakkına konu olan eserlerin yasal olmayan bir biçimde paylaşıldığını ve yasal haklarının çiğnendiğini düşünen hak sahipleri veya meslek birlikleri, sorucam@gmail.com mail adresinden bize ulaşabilirler. Şikayet yerinde görüldüğü takdirde ihlal olduğu düşünülen içerikler sitemizden kaldırılacaktır. Sitemiz hiçbir şekilde kar amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.